1. Giới thiệu tổng quan về xã Hoàng Thu Phố
Theo tiếng địa phương Hoàng Thu Phố có nghĩa là “Đồi đất đỏ”.
Hoàng Thu Phố nằm ở vĩ độ 22032’8” đến 22035’33” vĩ độ Bắc; kinh độ 104011’18”đến 104016’22” kinh độ Đông. Diện tích tự nhiên 3.470 ha; xã cách trung tâm huyện 12 km. Địa hình có độ dốc cao, phía Bắc giáp xã Tả Văn Chư; phía Nam giáp xã Cốc Ly; phía Đông giáp xã Bản Phố; phía Tây giáp huyện Mường Khương.
Toàn xã có 590 hộ, 3.460 khẩu đều là dân tộc Mông chung sống tại 7 thôn bản (Chồ Chải, Hoàng Hạ, Sỉn Giáo Ngài, Bản Pấy, Lao Phu Sáng, Tả Thồ 1, Tả Thồ 2).
2. Tiềm năng, thế mạnh của xã Hoàng Thu Phố
Nhân dân xã Hoàng Thu Phố cần cù, chăm chỉ tích cực chăn nuôi đại gia súc, gia cầm; canh tác trên diện tích đất đai màu mỡ để sản xuất ngô hàng hóa, lúa, đậu tương, diện tích đất trồng ngô của xã có trên 300 ha. Ngoài trồng các loại cây lương thực, nhân dân trong xã từ bao đời nay vẫn duy trì trồng một số loại mận địa phương. Đặc biệt, ở gần trung tâm huyện nên nhiều hộ gia đình đã biết phát triển giao thương buôn bán, kinh doanh các mặt hàng thiết yếu phục vụ cuộc sống, sản xuất.
Người Mông xã Hoàng Thu Phố còn tích cực phát triển làng nghề truyền thống nấu rượu ngô để tạo thêm việc làm, tăng thu nhập, góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống; đồng thời góp phần giữ gìn, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của người Mông ở Bắc Hà.
Người Mông xã Hoàng Thu Phố cơ bản còn giữ được những phong tục truyền thống văn hóa đặc sắc riêng như tổ chức Lễ hội say sán vào mùa xuân, Lễ cúng rừng vào ngày rằm tháng giêng hàng năm, duy trì nghề dệt may thổ cẩm... Dân tộc Mông xã Hoàng Thu Phố có nhiều bài thuốc nam (thuốc lá) gia truyền chữa được nhiều bệnh nan y bằng kinh nghiệm bắt mạch, cắt thuốc theo y pháp phương Đông.
Chua Pao là dãy núi cao nhất xã, trải dài từ thôn Chồ Chải xuống thôn Bản Pấy. Trên núi còn giữ được những cánh rừng nguyên sinh, cảnh đẹp của núi rừng đã tạo nên nét đẹp hoang sơ cho Hoàng Thu Phố.
Ở thôn Chồ Chải có những cây chè cổ thụ cao 4 đến 5 mét, gốc cây to, một người ôm không xuể minh chứng cho sự tồn tại của nó hàng vài ba trăm năm. Búp chè khô hái từ cây chè cổ, khi pha nước uống có vị thơm đậm của núi rừng; được nhâm nhi màu xanh mát của nước chè tạo cho ta cảm giác sảng khoái, yên bình khi đến với cuộc sống, con người nơi đây.